بررسی روند تغییرات نظام تعرفه ای و آثار آن در بخش کشاورزی ایران و مقایسه آن با کشورهای منتخب (طی بازه زمانی 1368 تا 1386)

از دیدگاه کلی با توجه به روند جهانی تولید، صادرات و واردات کشاورزی از یک سو و نقش بخش کشاورزی در اقتصاد کشور از سوی دیگر، لزوم توجه عمیق¬تر به مساله تولید و واردات کشاورزی و تمرکز بر روی سیاست های تاثیرگذار بر آن بیش از پیش احساس می شود. در این خصوص نظام تعرفه ای می تواند نقش مهمی در حمایت از تولید و مدیریت واردات داشته باشد. این تحقیق درصدد بررسی نظام تعرفه ای موجود بخش کشاورزی و مقایسه آن با نظام های تعرفه ای کشورهای منتخب و پیشنهاد برای اصلاح نظام تعرفه ای موجود بخش کشاورزی است ( طی بازه زمانی 1368 تا 1386) . برای انجام این تحقیق ابتدا با مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک و با روش استدلال قیاسی تحلیل شده و سپس با روش استدلال استقرایی و بوسیله نظرسنجی از کارشناسان آشنا با موضوع تحقیق( نظام تعرفه بخش کشاورزی )، نظرات آنان گردآوری و از طریق روش های آماری ( نرم افزار spss ) تحلیل می گردد. سپس با عنایت به عوامل شناسایی شده در اثرگذاری بیشتر ابزار سیاستی تعرفه بر تولید و الزامات خاص بخش کشاورزی، راهکارهای مناسب برای مهندسی مجدد نظام تعرفه-ای بخش کشاورزی ارائه خواهد شد. همان طور که ملاحظه می شود در خصوص تاثیرگذاری تعرفه ها (افزایش /کاهش) بر متغیرهای اقتصادی و بخش کشاورزی بر حسب کشور و ساختار اقتصادی آن و زمان و موضوع مورد بررسی متفاوت می باشد. از سوی دیگر تغییر در ساختار نظام تعرفه ای نیز در کشورهای مختلف اثرات متفاوتی داشته است که توجه به تفاوت ها را در سیاستگذاری های تجاری گوشزد می نماید. مطالعات مختلف در کشورهای جهان نشان می دهد اثرات تعرفه و آزادسازی تجاری برحسب ساختار اقتصادی کشورها، زمان اجرا، میزان نرخ تعرفه و تغییر آن و سیاست های حمایتی دیگر (همانند تحقیق و توسعه، آموزش و ...) بر متغیرهای اقتصادی کشورها متفاوت است. لذا لازم است در هنگام اصلاح سیاست های تجاری، با توجه به این موارد بسته سیاستی مناسب جهت دستیابی به اهداف اقتصادی مورد نظر تدوین گردد. حال برخی از نتایج به شرح زیر می باشد: 1- با کاهش تعرفه ها، قیمت کالاهای کشاورزی وارداتی افزایش می¬یابد. 2- با ورود به تجارت جهانی قیمت کالاهای داخلی کشاورزی افزایش می یابد. 3- با کاهش تعرفه تولید کالاهای کشاورزی افزایش خواهد یافت. 4- کاهش نرخ تعرفه باعث کاهش بیشتر در درآمد خانوارهای روستایی می شود. 5- با ورود به سازمان جهانی تجارت صادرات کالاهای کشاورزی افزایش می یابد.